خودكشی مساعدت شده به معلولین

؛چالشی پیرامون حق انتخاب مرگ در حقوق كیفری

 

چكیده 
خودكشی مساعدت شده به معلولین  بحثی مشاجره برانگیز بین حقوقدانان، جرم‌شناسان، جنبش‌های حمایت از معلولین در جوامع مختلف و حتی خود معلولین به عنوان بخشی از جمعیت آسیب‌پذیر  می‌باشد. مركز ثقل این مشاجرات دائر مدار حق انتخاب مرگ  برای معلولین است. آیا معلولین خود چنین حقی را انتخاب و اعمال می‌كنند و این یك حق به معنای واقعی كلمه برای آنان است- یعنی در آن می‌توان تجلی اراده آزاد و اختیار شخص معلول را مشاهده نمود- یا آنكه تبعیضات ناروای اجتماعی  كه معلول دیگر آنها را برنمی‌تابد، راه گریزی جز انتخاب مرگ را برای وی باقی نمی‌گذارد؟ آیا حتی در فرض پذیرش خودكشی مساعدت شده، انتخاب آن مبتنی بر رضایت واقعی معلول است یا این رضایت معیوب بود و خود متاثر از فشارهای اجتماعی و عدم حمایتهای قانونی لازم از این طیف آسیب پذیر می‌باشد؟ به بیان دیگر آیا فقدان حداقل‌های حقوق برای معلولین در جامعه و عدم رعایت آنها نیست كه وی را به سمت انتخاب خودكشی مساعدت شده سوق می‌دهد؟
 
آیا می‌توان معلولین را محكوم به زندگی در شرایطی نمود كه سرنوشت محتوم آنها چیزی جز تحمل درد و رنج یك بیماری كشنده و لاعلاج و در نهایت مرگ نیست؟ به نظر می‌رسد وقت آن رسیده است تا از رهگذر قانونمند ساختن «خودكشی مساعدت شده » این واقعیت را از نظر قانونی ضابطه‌مند نمود و با مقرر نمودن شرایط و تضمینات قانونی حق توسل به خودكشی مساعدت شده را -هر چند در شرایط استثنایی- از نقطه نظر حقوقی به رسمیت شناخت و بدین سان به موازات شناسایی این حق، با پیش‌بینی تدابیر حمایتی به ویژه در راستای تعدیل و حذف فشارها و محدودیت‌های اجتماعی وارد بر معلولین حق انتخاب یك زندگی با عزت را جایگزین حق انتخاب مرگ داوطلبانه نمود. نگارنده بر آنست تا در این نوشتار تا حد امكان به تحلیل مسائل فوق پرداخته و چالش‌هایی كه فرا روی قانونمند ساختن خودكشی مساعدت شده وجود خواهد داشت را مورد بررسی قرار دهد.
 
 
 
 
واژگان كلیدی:

خودكشی مساعدت شده پزشكی

آسیب پذیری مضاعف

حق انتخاب مرگ

توانبخشی

تضمینات حقوقی

تبعیض ناروا

كرامت انسانی

 
 
 
مقدمه
خودكشی مساعدت شده از حیث مفهوم شناختی ناظر به خاتمه دادن به زندگی از رهگذر انتخاب ارادی دریافت مساعدت از سوی پزشك بوده به گونه‌ای كه فرد معلول از درد و رنج ناشی از یك بیماری لاعلاج و كشنده  رهایی یابد. در واقع در مفهوم خودكشی مساعدت شده به نوعی حق انتخاب مرگ برای معلولین به عنوان قشر آسیب‌پذیر جامعه كه به بیماری كشنده‌ای مبتلا شده‌اند نهفته است. لیكن آنچه به رسمیت شناختن چنین حقی را برای این طیف در معرض تردید قرار می‌دهد از دو منظر حقوقی و جامعه‌شناختی باید مورد تامل قرار گیرد؛ نخست از رویكرد حقوقی حق داشتن زندگی با عزت بعنوان یكی از حقوق اساسی معلولین مورد شناسایی قرار گرفته است و لذا در تعارض با حق انتخاب مرگ قرار می‌گیرد. بدین سان صحبت از خودكشی مساعدت شده حول محور چالش بین این دو حق است و اینكه اصولاً مادامی كه احتمال بهبود شخص معلول و تضمین حق حیات وی از طریق استلزامات قانونی میسر است نمی‌توان مجوز قانونی خودكشی مساعدت شده را به معلولین اعطا نمود.
 
 
 
 
 
فهرست مطالب
چكیده 1
واژگان كلیدی 3
مقدمه 4

گفتار نخست- پیشینه خودكشی مساعدت شده 8

گفتار دوم- گونه‌های خودكشی مساعدت شده 12

گفتار سوم- گستره معلولیت در خودكشی مساعدت شده پزشكی 16

گفتار چهارم- خودكشی مساعدت شده پزشكی؛ دوران بین حق انتخاب مرگ یا اجبار به تداوم حیات 21

گفتار پنجم- قانونمند ساختن خودكشی مساعدت شده پزشكی 28

نتیجه‌گیری: 41